Dikkat Seviyesi Testleri
Düşünce, algılama ve kavrama gibi zihinsel yetileri, başka uyaranları dışlayarak yalnızca belirli uyaranlar üzerinde yoğunlaştırma gücüne dikkat denilmektedir. Dikkat zihinsel enerjinin beynimiz içinde dağılışını kontrol eder.
Ayrıca duygularla düşünceyi bir nokta üzerinde toplama,
uyanıklık hali olarak tanımlanmaktadır. Öğrenmenin en önemli unsurlarındandır. Dikkat aşağıda sıralanan bileşenleri kullanarak sonuca ulaşmaya çalışır. Uyanık kalma, aktif olma, belirli bir işe başlayabilme, belirli bir işi sürdürme konusunda kendini kontrol edebilme, öncelik belirleme, önemli olanı seçebilme, sıraya koyma,planlama, düzenleme yapabilme, zamanı ayarlama.
Dikkat nedir?
Dikkat, bir şeyi öğrenmek, anlamak veya kavramak amacıyla gösterilen zihinsel çabadır. Dikkat, etkili ve kalıcı öğrenmenin gerçekleşmesi için özel bir öneme sahiptir. Dikkati belirli bir konu üzerinde toplamadan, çalışmada
ısrarcı olunması boşuna zaman yitirmekten başka bir şey değildir. Bu tür bir çalışma anlayışı verimli olmadığı gibi;
öğrencide ders çalışmaya karşı genel bir isteksizlik, ilgisizlik, hoşnutsuzluk ve bıkkınlık duygusunun ortaya çıkmasına da neden olur.
Dikkat, öğrencinin öğrenme sürecinin yanında;
- Davranışlarının şekillenmesinde,
- Algılamasında,
- Hatırlamasında,
- İletişim kurmasında,
- Problem çözmesinde ve diğer bilişsel alanlarında da önemli bir role sahiptir.
Dikkat sürecini etkileyen bir dizi psikolojik, çevresel ve sosyal değişkenler söz konusudur. Başarılı olmak için dikkat dağıtıcıların farkında olunması ve bunların kontrol altına alınması son derece önemlidir.
Seçici dikkat nedir?
Seçici dikkat, algının birçok uyaran arasından belli bir uyarana yönelirken, diğer uyaranları ihmal etmesi durumudur. Sınıfta öğretmen bir konuyu anlatırken çevremizdeki pek çok uyaran tarafından kuşatılırız. Örneğin; arka sıradan silgi isteyen arkadaşımızın sesi, kantinden gelen tost kokusu, okul bahçesinden gelen çocuk sesleri gibi…
Tüm bu uyarıcılara birde bizim içsesimizi ve iç konuşmalarımızı eklersek durum içinden çıkılmaz bir hal alır. Tüm uyarıcılar arasında dikkatimizi öğretmeninizin anlattığı konuya odaklamaya çalışmak ciddi gayret gerektirir. Dikkatin en önemli özelliği ihtiyacımız doğrultusunda seçici davranabilmesi ve o an bizim için en önemli olanın ne olduğuna karar verip diğer uyaranları dışarıda bırakabilmesidir.
Seçici dikkat olarak isimlendirilen bu süreçte bize gelen tüm uyaranlar arasından filtreleme yaparak bizim için önemli olan uyaranları merkeze alır ve asıl istediğimiz konuya odaklanırız. Seçici dikkat ders esnasında çeşitli uyarıcılar arasından öğretmenimizin anlattığı konuları anlamamızı ve bu konuları belirli bir kurgu ve plan doğrultusunda deftere geçirmemizi sağlar. Böylece bilgi duyusal kayıt yolu ile kısa süreli belleğe ve oradan da uzun süreli belleğe kolayca geçer.
Dikkati toplamanın, güçlendirmenin yolları nelerdir?
- 1. Yana yatık “8” işareti yapın: Bu, bir şeye odaklanmak istediğiniz her an kullanabileceğiniz basit bir egzersiz. Bir tahtaya ya da bir duvara astığınız büyük bir kağıda yatık 8 rakamı (sonsuz işareti) çizin. Önce sağ elinizle, sonra sol elinizle aynı anda. Kağıdınız yoksa, bu işlemi havada parmaklarınızla da yapabilirsiniz. Önce büyük sonsuz işaretleri yapın, sonra bu işaretleri giderek küçültün. Bu egzersiz, hem sağ hem sol görsel alanları çalıştırarak beynin konsantrasyon gücünü artırır.
- Aynı anda birden fazla iş yapmayın, her iş için bir süre belirleyin: Belirli bir süreçte yalnız bir işi yaparsanız, tüm konsantrasyonunuzu bu işe verip dikkatinizin dağılmasını önlersiniz. Birden fazla işi aynı anda yapmaya çalışmak hem konsantrasyonu dağıtır, hem kalitesiz işler ortaya koymanıza sebep olur. Dikkatinizin farklı görevler arasında gezinmesine izin vermeyin.
- Bir şeyi ilk ya da son kez yapıyormuş gibi hissedin: Bir şeyi ilk kez ya da son kez yapıyormuşsunuz gibi düşünmeniz, önceden kaçırdığınız detayları yakalama, gözlem gücünü artırma ve yeni bakış açıları geliştirme olanağı tanır.
- “5 tane daha” yönetimini kullanın: Bir işin ortasındayken sıkılıp vazgeçmek üzereyken “5 tane daha” egzersizine geçin. Okumaktan sıkıldınız mı, “5 sayfa daha” okuyun. Sınava çalışıyorsunuz ve matematik sorusu çözmekten sıkıldınız “5 matematik sorusu daha” çözün. Çalışmaktan sıkıldınız, “5 dakika daha” çalışın. Bu stratejiyi uygularken zihniniz sıkılma noktasını aşar, zihinsel sabır ve dayanıklılık köprüsü oluşturursunuz. Atletler yoruldukları anda bu hisse yenilmeyip çalışmayı devam ettirerek başarı kazanırlar. Bu yöntem size direnç kazandırır.
- Kendinizi ödüllendirin: Bir işe başlamadan önce, bitirdiğinizde kendinizi neyle ödüllendireceğinizi planlayın. Ödül, sizi rahatlatan ve mutlu eden her şey olabilir. Sevdiğiniz bir yiyecek ya da içecek, yürüyüş yapmak, bir arkadaşınızla buluşmak gibi… Büyük ve pahalı bir şey olmak zorunda değil. Size keyif versin, yeter.
- Projeniz hakkında spesifik olun: Neyi tamamlamak istediğinizden emin olun. Örneğin bir sınava çalışacaksanız, hangi bölümleri bitireceğinizi ve bu bölümler için ne kadar zaman ayıracağınızı belirleyin.
- Gereksiz faaliyetlerden (kıpırdanmak, el-kol hareketleri) kaçının: Kısa süreli konsantrasyona sahip kişiler fazla hareketli, kıpır kıpır kişilerdir. Eğer onları gözlemlerseniz, otururken el ve kollarını aşırı hareket ettirmek, çevredekilerle konuşmadan duramamak gibi alışkanlıklara sahip olduklarını görürsünüz. Konsantrasyon gücü yüksek kişiler sakin ve dingindir, gereksiz hareket ve davranışlardan sakınırlar. Siz de enerjinizi korumak için gereksiz hareketlerden kaçının; böylece soğukkanlı olursunuz, oto-kontrol mekanizmanız güçlenir, konsantrasyonunuz artar.
- Rahat ve dikkat dağıtıcılardan (ışık,gürültü, vb.) uzak bir ortam oluşturun: Bir şeyle meşgulken dikkatinizin bölünmesini istemiyorsanız, çevredeki dikkat dağıtan engelleri olabildiğince minimuma indirin.
- Konsantrasyonu artıran besinler tüketin (et, balık, tavuk, C vitamini, vb.): Herhangi bir vitamin eksikliği konsantrasyon sorununa yol açabilir. Demir eksikliği de konsantrasyonunuzu azaltır ve çabuk sinirlenen bir yapıya kavuşmanıza neden olur. Et, balık ve
tavuk gibi demir içeren gıdalar konsantrasyonunuzu canlı tutar. C vitamini içeren besinler ve meyve suları da tercih edilmelidir. Bir bardak taze sıkılmış portakal suyu ya da limon sıktığınız siyah çay idealdir.